Αρθρίτιδα

Η αρθρίτιδα είναι μια από τις συχνότερες αιτίες πόνου στα γόνατα, αλλά και σε όλες τις αρθρώσεις του σώματος. Πρόκειται για φλεγμονή της άρθρωσης, η οποία καταστρέφει τα δομικά στοιχεία της άρθρωσης, των αρθρικών χόνδρων, των μηνίσκων και των υποχόνδριων ιστών και παρουσιάζει έντονο πόνο, δυσκαμψία και οίδημα.

Τα συμπτώματα αυτά μπορούν να περιορίσουν το άτομα από πολλές και καθημερινές δραστηριότητες. Οι πιο συνηθισμένες μορφές αρθρίτιδας είναι η οστεοαρθρίτιδα, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η μετατραυματική αρθρίτιδα.

Αρθρίτιδα: Μορφές

Οι πιο κοινές μορφές αρθρίτιδας είναι τρεις (3): Η οστεοαρθρίτιδα, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η μετατραυματική αρθρίτιδα.

1. Οστεοαρθρίτιδα: Πρόκειται για την πιο συχνή μορφή αρθρίτιδας, η οποία προσβάλλει κυρίως άτομα 50 ετών και πάνω. Στην οστεοαρθρίτιδα, ο χόνδρος των επιφανειών του γόνατος εκφυλλίζεται σταδιακά, χάνει τη λεία του υφή και μειώνεται το πάχος του. Το γεγονός αυτό προκαλεί τριβή μεταξύ των οστών και πόνο κατά την κίνηση. Η νόσος εξελίσσεται αργά, με τον πόνο και τη δυσκαμψία του γόνατος να χειροτερεύουν σταδιακά.
2. Ρευματοειδής αρθρίτιδα: Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος, η οποία μπορεί να παρουσιαστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και να προσβάλλει και τα δύο γόνατα ταυτόχρονα. Κατά τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, δημιουργείται φλεγμονή στον αρθρικό υμένα, ο οποίος διογκώνεται και οδηγεί σε έντονο πόνο και δυσκαμψία. Είναι μια αυτοάνοση νόσος, δηλαδή το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού καταστρέφει τους δικούς του ιστούς ( χόνδρους, συνδέσμους, οστά).
3. Μετατραυματική αρθρίτιδα: Η αρθρίτιδα αυτή αναπτύσσεται μετά από τραυματισμό του γόνατος, όπως κάταγμα, ρήξη μηνίσκου ή συνδέσμου. Το κάταγμα μπορεί να προκαλεί βλάβη στο χόνδρο που καλύπτει τις αρθρώσεις του γόνατος και να οδηγήσει σε χρόνιες αλλοιώσεις της άρθρωσης. Οι ρήξεις μηνίσκου και συνδέσμων, μπορούν να προκαλέσουν αστάθεια και περαιτέρω φθορά της άρθρωσης του γόνατος.

Αρθρίτιδα: Ποιοι είναι οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της;

Πολλοί είναι οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της αρθρίτιδας. Ορισμένοι από αυτούς είναι:

1. Η κληρονομικότητα
2. Η ηλικία
3. Το φύλο, με τις γυναίκες να έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες εμφάνισης της νόσου
4. Το σωματικό βάρος
5. Ορισμένα αθλήματα με μεγάλη ένταση, όπως το τένις
6. Οι επαναλαμβανόμενοι μικροτραυματισμοί
7. Άλλες παθήσεις, όπως τα μεταβολικά νοσήματα κ.α.

Τι συμπτώματα παρουσιάζει η αρθρίτιδα;

Τα κύρια συμπτώματα που παρουσιάζει η αρθρίτιδα είναι ο πόνος, η δυσκαμψία και το οίδημα. Αυτά τα συμπτώματα εξελίσσονται βαθμιαία αν και δεν είναι απίθανη η αιφνίδια έναρξή τους. Το πρώτο σύμπτωμα είναι ο πόνος. Αρχικά είναι ήπιας έντασης, αλλά σταδιακά επιδεινώνεται. Στα αρχικά στάδια μπορεί να υποχωρήσει με την ανάπαυση. Προοδευτικά ο πόνος χειροτερεύει με τις δραστηριότητες ( περπάτημα, γονάτισμα, ανεβοκατέβασμα σκαλοπατιών) και σε προχωρημένο στάδιο μπορεί να είναι συνεχής. Η δυσκαμψία που είναι το αμέσως επόμενο στάδιο, εμφανίζεται μετά από την ακινησία, αλλά προοδευτικά επιδεινώνεται και γίνεται κι εκείνη συνεχής. Το γόνατο μπορεί να γίνει τόσο δύσκαμπτο που η έκταση και η κάμψη του να είναι αδύνατες. Τέλος, παρουσιάζεται οίδημα, το οποίο συνοδεύεται από αίσθημα καύσου. Ακόμα, πολλοί ασθενείς μπορεί να αισθανθούν αδυναμία στο γόνατο, αστάθεια, μπλοκάρισμα ή κριγμό και επιδείνωση των συμπτωμάτων κατά τις ημέρες με υγρασία.

Πώς διαγιγνώσκεται η αρθρίτιδα;

Για τη σωστή διάγνωση της αρθρίτιδας χρειάζεται η κλινική εξέταση, ο απεικονιστικός έλεγχος και οι εργαστηριακές εξετάσεις.

Κλινική εξέταση

Κατά την κλινική εξέταση, ο γιατρός λαμβάνει το πλήρες οικογενειακό και ατομικό ιατρικό ιστορικό του/ της ασθενούς και στη συνέχεια πραγματοποιείται η κλινική εξέταση. Στην κλινική εξέταση διαπιστώνεται ευαισθησία κατά την ψηλάφηση, οίδημα, ερυθρότητα και ευαισθησία στην άρθρωση του γόνατος, περιορισμένο εύρος κίνησης και αστάθεια της άρθρωσης, κριγμός κατά την κίνηση, πόνος, χωλότητα κατά την βάδιση και σημάδια από παλιά τραύματα στην περιοχή του γόνατος.

Απεικονιστικός έλεγχος

Οι ακτινογραφίες που πραγματοποιούνται δίνουν πληροφορίες για πιθανές παραμορφώσεις, όπως βλαισότητα και ραιβότητα, για στένωση του μεσάρθριου διαστήματος, για σκλήρυνση του υποχόνδριου οστού και σχηματισμό νέου οστού στις παρυφές της άρθρωσης ( οστεόφυτα ). Κάποιες φορές μπορεί να χρειαστούν και άλλες απεικονιστικές εξετάσεις, όπως η αξονική και η μαγνητική τομογραφία, οι οποίες περιγράφουν καλύτερα και με μεγαλύτερη ακρίβεια την κατάσταση των οστών και των μαλακών ιστών του γόνατος.

Εργαστηριακές εξετάσεις

Σε ορισμένες περιπτώσεις συγκεκριμένες εξετάσεις αίματος μπορεί να χρειαστούν, έτσι ώστε να αποκλειστούν κάποιες μορφές αρθρίτιδας και να ταχτοποιηθεί η μορφή της.

Ποιες θεραπείες υπάρχουν για την αρθρίτιδα;

Η αντιμετώπιση της αρθρίτιδας είναι κυρίως ανακουφιστική, καθώς δεν υπάρχει κάποιο φάρμακο, το οποίο να επαναφέρει τις αρθρώσεις στην αρχική τους, φυσιολογική κατάσταση. Η θεραπεία για την αρθρίτιδα είναι κατά κύριο λόγο συντηρητική και περιλαμβάνει την αλλαγή στον τρόπο ζωής του/της ασθενούς, τη χρήση βοηθητικών συσκευών, φαρμακευτικά σκευάσματα, τη φυσικοθεραπεία και το βελονισμό και έχει στόχο τη μείωση του πόνου και τη βελτίωση λειτουργίας της άρθρωσης. Αρχικά, η αλλαγή στον τρόπο ζωής μπορεί να προφυλάξει την άρθρωση του γόνατος και να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου. Οι αλλαγές αυτές είναι :

1. Η μείωση δραστηριοτήτων που επιδεινώνουν την κατάσταση, όπως γονάτισμα, ανεβοκατέβασμα σκαλοπατιών
2. Απώλεια βάρους σε παχύσαρκα άτομα, καθώς το επιπλέον βάρος επιβαρύνει την άρθρωση του γόνατος
3. Διακοπή έντονων δραστηριοτήτων, όπως το τρέξιμο, το τένις κ.α.
4. Ασκήσεις, οι οποίες βοηθούν την αύξηση του εύρους κίνησης της άρθρωσης και ενδυναμώνουν του μύες των κάτω άκρων

Οι βοηθητικές συσκευές, όπως κηδεμόνες για το γόνατο, μπαστούνι και υποδήματα με ένθετα που απορροφούν τους κραδασμούς, μπορούν να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα.

Η φαρμακευτική αγωγή στοχεύει στη μείωση του πόνου και του οιδήματος της περιοχής. Οι διάφοροι τύποι φαρμάκων που χρησιμοποιούνται είναι τα μη οπιοειδή αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη, τα κορτικοστεροειδή, τα οποία εγχέονται εντός της άρθρωσης, όπως και το υαλουρονικό οξύ, τα απλά παυσίπονα, οι γλυκοζαμίνες και η χονδροιτίνη.

Φυσικοθεραπεία

Η φυσικοθεραπεία είναι πολύ σημαντική ώστε να αντιμετωπιστεί η αρθρίτιδα του γόνατος, καθώς μειώνει τα συμπτώματα και βελτιώνει την ποιότητα ζωής του/της ασθενούς. Το πρόγραμμα που ακολουθείται βοηθά στην αύξηση του εύρους κίνησης της άρθρωσης, στην ελαστικότητα και την ενδυνάμωση των μυών του γόνατος, ώστε να διατηρηθεί η σωστή λειτουργία του. Η φυσικοθεραπεία για την αρθρίτιδα του γόνατος λοιπόν περιλαμβάνει ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών του γόνατος, της ελαστικότητας και της ισορροπίας, ηλεκτροθεραπεία (χρήση ηλεκτρικού ρεύματος στο σημείο του πόνου), υδροθεραπεία, παγοθεραπεία ή θερμοθεραπεία, την αρθρική κινητοποίηση, το taping ( έγχρωμα αυτοκόλλητη φυσικοθεραπευτική ταινία) και τις μαλάξεις.

Βελονισμός

Ο βελονισμός παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της αρθρίτιδας. Με το βελονισμό, αυξάνεται η κυκλοφορία του αίματος και του ασβεστίου, καθώς και η παραγωγή του αρθρικού υγρού, το οποίο κρατάει τις αρθρώσεις, μειώνει τον πόνο, τη φλεγμονή και το οίδημα. Οι συνεδρίες που απαιτούνται για να αντιμετωπιστεί η αρθρίτιδα είναι συνήθως 6 με 8 σε ασθενείς με πρόσφατη διάγνωση και πάνω από 10 σε χρόνιες περιπτώσεις. Αναλόγως την περίπτωση εφαρμόζεται είτε ο κρανιοβελονισμός, είτε ο σωματοβελονισμός. Στην πρώτη περίπτωση τοποθετούνται βελόνες στο μέτωπο και τους κροτάφους, ενώ στη δεύτερη γύρω από την άρθρωση. Ο βελονισμός σε όλες τις περιπτώσεις δρα ανακουφιστικά, καθώς μειώνει τον πόνο και τη δυσκαμψία, αλλά και ανασταλτικά στη ραγδαία επιδείνωση της νόσου.

 

Η χειρουργική αντιμετώπιση συνιστάται μόνο σε περιπτώσεις όπου η αρθρίτιδα δεν ανταποκρίνεται στη συντηρητική αγωγή.